Nieuwsbrief - Seizoenstip

Als je in het bos bent en geen tent of tarp bij je hebt, zou je natuurlijk een onderkomen kunnen bouwen van materiaal uit het bos. Maar wat als je op doortocht bent? Een onderkomen bouwen dat helemaal waterdicht en goed warmte-isolerend is, zal dan vaak teveel tijd en moeite kosten. Een mogelijke oplossing is dan om gebruik te maken van een omgevallen en redelijk dikke boom (foto links). Je hebt dan al een nok waar je tegenaan kunt bouwen, en een groot deel van je dak. Weliswaar zal zo'n onderkomen vaak minder comfortabel (te laag) zijn dan een shelter met een geheel zelf gebouwd dak, en ook wat minder waterdicht (een deel van de regendruppels kan rond de stam lopen). Maar voor een nachtje is dat waarschijnlijk niet zo erg. Bovendien kan ook zo'n shelter vrijwel helemaal winddicht gemaakt worden. (En hij is bijna net zo goed voor je moraal of 'thuis-in-het-bos gevoel'.)

Heb je zo'n boom gevonden, controleer dan eerst of deze wel veilig is om onder te slapen: kan de stam niet breken? En de steunpunten waarop die rust, zoals de stambasis of zijtakken, ook niet? En kan de stam niet van die steunpunten afrollen? Zo nee, bepaal dan de lengte van je shelter door met je voeteneind tegen een zijkant aan te liggen en bij je hoofdeind een stokje in de grond te prikken (foto rechts). Probeer een plek te vinden of maken waar je volledig gestrekt in kunt liggen: dit is gedurende de nacht veel comfortabeler.

We maken een eenvoudig type 'lean-to shelter': aan één kant van de nok (stam) maken we hem helemaal dicht, waarbij de takken leunen tegen de nok. Bedenk aan welke kant je de opening wilt hebben, waarbij je rekening kunt houden met de wind, het uitzicht en eventuele handige uitstekende zijtakken van de stam. Nu kun je beginnen met het plaatsen van takken tegen de nok. Doe dit als je regen verwacht in een hoek van minstens 60 graden met de grond, zodat de takken de regen naar de grond toe kunnen afvoeren. Steek ze ook een beetje de grond in, om te voorkómen dat ze gaan schuiven (foto links). Als je voldoende rechte takken makkelijk voor handen hebt, kun je overwegen het dak helemaal dicht te bouwen (aan één kant van de nok), wat goed helpt tegen de wind. Zo nee, dan volstaat het om de takken op enkele centimers van elkaar te zetten: zolang de volgende laag materiaal er maar niet doorheen kan vallen.

Eventueel kun je deze laag verder afdichten met dunnere twijgen met bladeren als die voor handen zijn. Hier (foto rechts) deden we dat bijvoorbeeld met de invasieve exoot 'Amerikaanse vogelkers', die in dat bos veel groeide en waar je makkelijk twijgen van af kunt breken.

Als je lagen materiaal gebruikt die niet lang genoeg zijn om de volledige hoogte in één keer te overbruggen (zoals hier varens), houd dan een dakpanstructuur aan om je dak zo waterdicht mogelijk te houden: werk van onder naar boven, en laat de blad- of takbasis omhoog steken (foto links).

Een laatste laag kan bestaan uit strooisel (bladeren), mos, of humus (de bovenste bodemlaag met vooral half verteerde bladeren). Wij gebruiken hier vooral mos, die we ook weer van onder naar boven aanbrachten (foto rechts). Humus kan helpen om je dak compact te maken, wat je onderkomen extra winddicht maakt en voorkómt dat het materiaal eronder wegwaait. Als de humuslaag op de grond te dun is om voldoende te verzamelen, leg dan enkele dikkere takken over je toplaag voor eenzelfde effect.

Aan de binnenkant van je shelter (foto links) kun je controleren of er gaten in je dak zitten: daar waar het licht er doorheen schijnt. (Aan het bouwen van een bed of isolerend matje in je shelter, zullen we een aparte seizoenstip weiden.)

Op de foto rechts van het eindresultaat kun je verder zien dat we ook het hoofdeinde hebben dichtgebouwd (vooral met mos) om tocht te voorkómen.

Een onderkomen zoals deze is binnen drie uur te bouwen: dat is net de moeite waard voor de wat koudere nachten. Als het warmer is, de locatie redelijk beschermd is tegen de wind en als je verwacht dat het niet gaat regenen, dan kun je veel tijd besparen door de dakbedekking minder dik te maken. Bijvoorbeeld door in plaats van de moslaag enkele dikkere takken tegen je eerste lagen aan te zetten. (Omdat wij zonder slaapzak in de shelter sliepen, hadden we de dakbedekking wél wat dikker gemaakt.)