Nieuwsbrief - Seizoenstip

Grote parasolzwam determineren en bakken

1

Grote parasolzwammen (foto links) zijn door hun lange stelen en groot en plat wordende hoeden opvallende verschijningen. Vandaar ook de naam. Ze staan van juni tot en met oktober aan bosranden, op open plekken in het bos, op weilanden en in bermen. Op de plek waar wij ze vonden, stonden er honderden! Hoewel de stengel taai is, zijn de hoeden eetbaar en smakelijk.

Maar hoe weet je nou zeker dat je een grote parasolzwam gevonden hebt en geen andere paddestoel? Een belangrijke vraag, want er zijn behoorlijk wat zeer giftige en zelfs dodelijk giftige paddestoelen die net als de grote parasolzwam witte plaatjes hebben (de 'schotjes' aan de onderkant van de zwam). Daarbij komt nog dat de hoed na openen niet direct plat wordt (foto rechts).

2
3

Pas enkele dagen later wordt de zwam plat, zoals de hoogste hoed op de eerste foto. Maar er is nog iets dat kan veranden aan het uiterlijk van de paddestoel: ook de donkerbruine schubjes op de hoed kan hij makkelijk verliezen, bijvoorbeeld door regen (links).

Gelukkig zijn er genoeg kenmerken om de grote parasolzwam ook in dat geval juist te determineren. Wat eetbaarheid betreft, is dit relatief zelfs één van de makkelijkere plaatjeszwammen. Veiligheidshalve zullen we toch uitgebreid zijn in de beschrijving van kenmerken. We sommen ze hieronder één voor één op. Ben je een onervaren paddestoelplukker, dan kun je het beste alleen de geopende, platte hoeden plukken die groter zijn dan zo'n 10 centimeter. Dit maakt de onderstaande determineerstappen namelijk duidelijker te volgen, en bovendien wordt de kans dat je een giftige zwam eet daardoor al kleiner. Vaak hebben grote parasolzwammen in dit stadium een donkerbruine bult in het midden van de hoed (links, rechts).

4
5

De steel is dus erg lang en dun in vergelijking met de meeste andere paddestoelen. Een objectiever kenmerk is de verschuifbaarheid van de dikke, dubbel gerande ring. Zie de foto links, klik op de afbeelding. Bijvoorbeeld giftige amanieten hebben ook een manchet ('ring') maar die is niet goed verschuifbaar. Verder is ook de steel van de grote parasolzwam vaak slangenhuidachtig bruin 'geschubd': zie de eerste foto.

Nog drie kenmerken van de steel van de grote parasolzwam, zijn dat deze hol is (1), en vezelig (2), mét een knolvormige basis maar zónder beurs of 'zakje' (3). De dodelijk giftige groene knolamaniet heeft wél zo'n beurs. De roomwitte tot vaalbruine plaatjes van de grote parasolzwam staan erg dicht op elkaar (4). Bij voorzichtig door het midden dwars doorsnijden van de hoed, is duidelijk te zien dat de plaatjes niet aangehecht zijn, dus 'vrij' zijn van de steel (5). Zie de foto rechts, klik op de afbeelding voor de nummers. Tenslotte ruikt de zwam aangenaam (snijd hem eerst even door vóór je er aan ruikt voor een meer intense geur). Sommige mensen vinden hem nootachtig ruiken. De soort ruikt in ieder geval niet onaangenaam, dus bijvoorbeeld niet rubberachtig.

6
7

Als je zeker weet dat al bovenstaande kenmerken kloppen (ook de niet genummerde!), dan kun je de paddestoel verzamelen: ook van andere parasolzwammen heb je de soort hiermee onderscheden. Zorg wel dat je elke paddestoel afzonderlijk controleert op alle kenmerken! Mocht je tegelijkertijd ook andere paddestoelsoorten verzamelen, dan raden wij ten zeerste aan ze in hun geheel (inclusief steelbasis) mee te nemen, en vóór bereiden nogmaals één voor één te determineren! En als je de soort niet eerder hebt gegeten, begin dan met een klein beetje, want sommige mensen kunnen allergisch zijn. Kies voor het verzamelen een beetje een stevige container waarin de zwammen niet kunnen kneuzen, maar die wel lucht door laat. Een mandje is daarvoor ideaal. Hier vlochten we 'quick & dirty' een klein wegwerpmandje van braamstengels en klimop (links). (Lees hier eventueel meer over hoe je een mand kunt maken van buigzame stengels.)

De grote parasolzwam moet je net als de meeste zwammen goed verhitten voordat je hem eet. In veel rauwe paddenstoelen komt van nature namelijk de gifstof agaritine voor, die afbreekt bij verhitten. Je kunt de hoeden bijvoorbeeld bakken op dezelfde manier als champignons (rechts). De hoeden zijn wat minder stevig dan champignons, maar dat doet aan de smaak niets af vinden wij.

8

Naar het nieuws overzicht.